لزوم یکپارچگی در مدیریت بحران

با روند تغییر اقلیم در کشور به‌خصوص تهران، برداشت‌های بی‌رویه از منابع آب‌های زیرزمینی هم شدت گرفته است. در چنین شرایطی، افزایش جمعیت در شهرها، در حالی‌که منابع آبی موجود کمتر هم شده از مشکلات اصلی شهرها و به‌خصوص تهران است. این در حالی است که گه‌گاه در گوشه‌ای از شهر، زمین زیر پای شهروندان نشست می‌کند تا نگرانی آنها از‌ تردد در خیابان‌ها بیشتر شود. برخی کارشناسان عواملی چون برداشت بی‌رویه از منابع زیرزمینی آب را دلیل این اتفاق می‌دانند. عده‌ای هم معتقدند علت نشست‌های اخیر در خیابان‌های پایتخت را باید در فرسودگی شبکه آبرسانی پایتخت جست‌وجو کرد. قدمت شبکه لوله‌کشی آب تهران به بیش از ۶۰ سال قبل بازمی‌گردد و این مسئله ضرورت بازسازی برخی خطوط مستعمل در این شبکه را یادآوری می‌کند. واقعیت این است که خاک تهران سست و آبرفتی است و با کوچک‌ترین نشت آب، خاک شسته می‌شود. بارها در رسانه‌های عمومی به نقل از مسئولان مربوطه اعلام شده‌درصدی از آب مصرفی تهران به واسطه نشت آب از لوله‌های فرسوده زیر زمین هدر می‌رود. از عوامل اصلی این بحران، نبود مدیریت یکپارچه شهری است که بارها از سوی شهرداری تهران بر آن تأکید شده اما به رغم آنکه در سایه مدیریت یکپارچه شهری و همراهی دولت با شهرداری می‌توان بسیاری از مشکلات را برطرف کرد، اما همچنان شرایط بر روال گذشته است و از مدیریت یکپارچه چندان خبری نیست. با توجه به اینکه خاک تهران آبر‌فتی است، در نتیجه زیر خاک ده‌ها‌ متر پایین‌تر از زمین حتی تو‌نل‌ها به شکل زه‌کشی عمل می‌کنند. کارشناسان معتقدند ایجاد کانال‌ها و تأسیسات زیر سطحی برای شهر موجب کاهش هزینه‌های نگهداری و جلوگیری از پوسیدگی تجهیزات و تأسیسات سازمان‌ها می‌شود. همچنین اگر شبکه آب شهر کنترل شود، شاهد وقوع حوادث احتمالی در این زمینه نخواهیم بود. نشست‌های زمین عمدتاً به دلیل حفر تونل‌ برای برخی پروژه‌های متعددی شهری و ترکیدگی لوله‌ها در سطح شهر اتفاق می‌افتند. در این شرایط لازم است که قانون، یک دستگاه را برای ساماندهی تمامی امور شهر معرفی کند تا حداقل شهروندان بدانند هر حادثه‌ای که رخ داد باید از چه کسی انتظار پاسخگویی داشته باشند. برای پیشگیری از مشکلات احتمالی در این زمینه می‌توان پیشنهادهایی را مطرح کرد.  
از جمله، پایش دوره‌ای معابر با روش‌های غیر‌تخریبی مانند استفاده از روش ژئورادار، جهت کاوش حفرات زیر سطحی و تعیین حجم و عمق و‌درصد ریسک ریزش و تخمین خسارت احتمالی برای اولویت‌بندی موارد و اجرای اقدامات پیشگیرانه. همچنین کنترل دبی ورودی و خروجی شبکه آب شهری و در بازه مشخص زمانی و مکانی و مقایسه آن با میزان مصرف در بازه مذکور و تعیین میزان و‌درصد تلفات هر قسمت از شبکه. این روش‌ها تا حدودی می‌تواند در کاهش خطرات احتمالی ناشی از نشت آب و فرونشست زمین در معابر شهری مؤثر باشد.